ریسندگی نخ خاب ریسیده شده
در ادامه نگاهی به کتاب فرش ماشینی، به بخش ریسندگی نخ خاب ریسیده شده رسیدیم. ریسندگی نخ خاب ریسیده شده، مراحل مختلفی را طی می‌کند. الیاف به ترتیب از مراحل زیر عبور کرده، تبدیل به نخ می‌شوند:
الف – حلاجی (ریسندگی نخ خاب ریسیده شده)
در اولین مرحله از ریسندگی نخ خاب ریسیده شده الیاف رنگرزی شده به قسمت حلاجی منتقل می‌شوند. در ابتدای حلاجی، الیاف به ماشین عدل شکن تغذیه می‌شوند. وظیفه این ماشین، باز کردن توده‌های الیاف رنگی درهم‌فشرده و تبدیل آن‌ها به توده‌های کوچک‌تر و بازتر می‌باشد. در ادامه، توده‌های الیاف به یک دستگاه بازکننده موسوم به «ولف» تغذیه می‌شوند که توده‌های الیاف را از یکدیگر بازتر می‌کند. این ماشین، شامل یک سیلندر اصلی و تعدادی غلتک‌های کوچک‌تر خاردار به نام‌های «ورکر» و «استریپر» می‌باشد که وظیفه باز کردن و مخلوط کردن الیاف را به عهده دارند. الیاف بازشده از طریق کانال‌هایی موسوم به شوت فید به اتاقک ذخیره الیاف یا سیلو منتقل می‌شوند.
ب – کاردینگ (ریسندگی نخ خاب ریسیده شده)
در دومین مرحله از ریسندگی نخ خاب ریسیده شده، پس از حلاجی، الیاف از طریق کانال‌های شوت فید به قسمت تغذیه ماشین یا ماشین‌های کاردینگ هدایت می‌شوند. به‌طورکلی ماشین کاردینگ وظیفه باز کردن، موازی کردن و مخلوط کردن الیاف، جدا کردن ناخالصی‌های همراه الیاف و همچنین تولید رشته‌ای ممتد از الیاف به نام «فتیله» را بر عهده دارد. کاردینگ را اصطلاحاً «قلب ریسندگی» می‌گویند. اهمیت کاردینگ آن‌چنان زیاد است که اگر تمام عوامل و شرایط ریسندگی نخ خاب ریسیده شده به‌خوبی کنترل شده و بهترین مواد اولیه به کار گرفته شوند، اما کاردینگ عملکرد مطلوبی نداشته باشد، تولید نخ با کیفیت بالا امری محال خواهد بود.
ج – مراحل پاساژ یا گیل باکس (ریسندگی نخ خاب ریسیده شده)
در سومین مرحله از ریسندگی نخ خاب ریسیده شده، فتیله تولیدی کاردینگ به ماشین پاساژ 1 تغذیه می‌شود. ماشین پاساژ یا «گیل باکس» ماشینی است که در آن تعداد 3 تا 8 فتیله تغذیه شده، با یکدیگر مخلوط می‌شوند. بر اثر کشش اعمال شده بر دسته فتیله‌های تغذیه شده، الیاف با یکدیگر موازی و مخلوط شده، در انتها یک فتیله از ماشین خارج می‌شود. به‌طورکلی مهم‌ترین وظایف ماشین گیل باکس، مخلوط کردن فتیله‌ها، کشش و موازی کردن الیاف با استفاده از شانه‌های زنجیری و افزایش یکنواختی فتیله خروجی می‌باشد.
و – بوبین پیچی یا اتوکنر (ریسندگی نخ خاب ریسیده شده)
در ششمین مرحله از ریسندگی نخ خاب ریسیده شده، هر ماسوره ریسندگی حاوی مقدار کمی (100 گرم) نخ تک‌لا می‌باشد و بسته مناسبی برای عرضه به بازار نیست. ازاین‌رو، باید نخ پیچیده شده روی چند ماسوره بر روی یک بوبین برگردان شود. این عمل توسط ماشین بوبین پیجی انجام می‌شود که با نام اتوکنر نیز شناخته می‌شود.
د – مرحله تولید نیمچه نخ یا فینیشر (ریسندگی نخ خاب ریسیده شده)
در چهارمین مرحله از ریسندگی نخ خاب ریسیده شده، در ادامه خط ریسندگی نیمه فاستونی، فتیله‌های تولیدی پاساژ 3 به «ماشین فیینیشر» تغذیه می‌شوند. وظیفه اصلی این ماشین کاهش وزن خطی (نمره) فتیله و تبدیل آن به «نیمچه نخ» می‌باشد.
ه- مرحله تولید نخ یا رینگ (ریسندگی نخ خاب ریسیده شده)
در پنجمین مرحله از ریسندگی نخ خاب ریسیده شده، برای تبدیل نیمچه نخ‌های تولیدی به نخ، بوبین های نیمچه نخ به مرحله بعد یعنی «ماشین تمام تاب» یا «رینگ» منتقل می‌شوند.
ماشین رینگ نیمچه نخ‌ها را تحت کشش قرار داده، وزن خطی آن‌ها را کاهش می‌دهد.
ز – چندلاکنی (ریسندگی نخ خاب ریسیده شده)
در مرحله بعد از ریسندگی نخ خاب ریسیده شده، ازآنجایی‌که در خاب فرش ماشینی از نخ‌های چندلا استفاده می‌شود، نیاز به مرحله چندلاکنی خواهد بود. بوبین های به دست آمده از ماشین بوبین پیچی در قسمت تغذیه «ماشین چندلاکنی» چیده می‌شوند. برای تهیه نخ دولا، به ازای هر بوبین نخ دولا، دو بوبین نخ تک‌لا و برای تولید نخ سه لا، به ازای هر بوبین نخ سه لا، سه بوبین نخ تک‌لا در محل مخصوص روی ماشین قرار داده می‌شوند. نخ‌ها از روی بوبین های تک‌لا باز شده و به‌طور موازی در کنار یکدیگر روی بوبین چندلا پیچیده می‌شوند. درواقع ماشین چند لاکنی، نوعی ماشین بوبین پیچی ساده است که قسمت کنترل کیفیت را ندارد.
ح- تابندگی (ریسندگی نخ خاب ریسیده شده)
در آخرین مرحله از ریسندگی نخ خاب ریسیده شده، برای تابیدن نخ چندلا از مرحله «چندلاتابی» یا «تابندگی» استفاده می‌شود. متداول‌ترین نوع ماشین تابندگی مورد استفاده در خط ریسندگی نخ‌های خاب فرش ماشینی، «ماشین تابندگی تو-فور-وان» می‌باشد. این ماشین دارای تعداد زیادی کاسه دولاتابی است که بوبین های چندلا شده قبلی داخل آن‌ها قرار می‌گیرد. نخ چندلا از روی بوبین داخل کاسه باز شده، پس از تابیده شدن، بر روی بوبین های جدید پیچیده می‌شود.
منبع: دیاری بیدگلی، منصور: فرش ماشینی (تاریخچه، ساختار، مواد اولیه، روش تولید)، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان، کاشان: 1395
بخش‌های دیگر این کتاب را در لینک‌های زیر بخوانید: بخش اول:مقدمه ای بر کفپوش‌های نساجی، بخش دوم: ساختار کلی فرش (لایه خاب و لایه زمینه)، بخش سوم: اجزای تشکیل دهنده لایه زمینه: تار و پود بخش چهارم: نخ خاب: ساختار لایه سطحی فرش بخش پنجم: انواع تراکم در فرش ماشینی بخش ششم: الیاف مصرفی در فرش ماشینی ، بخش هفتم: روش‌های تولید نخ (ریسندگی)، بخش هشتم:نخ چله (تار) چیست؟ ، بخش نهم: درباره نخ خاب فرش ماشینی بیشتر بدانیم